Gedagtes vir elke dag
Of lees almal by Gedagtes vir elke dag
As jy waarlik gelukkig wil wees hier op aarde, moet jy jouself verloor in 'n saak wat groter, beter, blywender en van groter waarde is as jou eie klein bestaan. Geen mens kan gelukkig wees as jy net vir jouself leef nie.
1919: AFRIKAANS EERSTE KEER IN KERK
KULTUURDAGBOEK 10 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
By die Sinodesitting van die Kaapse NG Kerk in 1919 is op voorstel van dr BB Keet besluit dat Afrikaans naas Hollands op die kansel gebruik kan word. Daar is ook besluit om met die medewerking van ander NG Kerke en die twee susterskerke, naamlik die Gereformeerde Kerk en die Nederduitsch Hervormde Kerk, daadwerklik aandag te gee aan die vertaling van die Bybel in Afrikaans.
Dit was egter nie die eerste besluit wat in dié verband geneem is nie; die Vrystaatse Sinode van die NG Kerk het reeds in Mei 1916 op voorstel van dr NJ van der Merwe 'n derglike besluit geneem.
1917: 1e VIERING VAN AFRIKANERDAG
KULTUURDAGBOEK 10 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Ná die Rebellie van 1914 het hoë bedrae aan eise, boetes en hofkostes teen die rebelle opgebou, veral in die Vrystaat waar ook genl CR de Wet onder diegene was wat verhoor en swaar boetes en tronkstraf opgelê is. Vrystaters het groot bedrae ingesamel om vir die genoemde doel te gebruik maar teen Julie 1917 was daar in dié provinsie en in Transvaal nog R220 000 nodig.
Hierna is die insamelingsveldtog landwyd verder gevoer in 'n grootse Helpmekaar-inspanning om Afrikaners van verarming te red.
1483: MARTIN LUTHER
KULTUURDAGBOEK 10 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Martin Luther is op hierdie dag in Eisleben gebore en op 18 Februarie 1546 oorlede. Die magtige protes van "die monnik wat die wêreld geskud het" teen die dwaalleringe en misbruike van die Kerk van sy tyd het op die groot Kerkhervorming van die sestiende eeu in Europa, met sy verreikende gevolge op kerklike, maatskaplike en staatkundige gebied oor die wêreld heen uitgeloop.
HOE OM DEUR DIE LEUENS TE SIEN
Die afgelope paar jaar het ons deeglik kennis gemaak met infame leuens en die wêreldwye verspreiding daarvan. Die Wêreldgeldmag het met satan, vader van die leuen, daarin geslaag om met nogal deursigtige leuens oor die korona-virus, toe die oorlog tussen die Oekraïene en Rusland, en nou die oorlog tussen Israel (VSA) en die Palestyne, die hele wêreldbevolking op hol te jaag. En hulle is nog nie klaar daarmee nie want die suksesse sover sal hulle noop om dit baie verder te vat. Hulle sataniese smagting na mag en geld kan net nie ophou nie en dit sal maak dat hulle ook eendag die woorde sal hoor: “Voorwaar Ek sê vir julle, Ek ken julle nie”. Met die woorde “Here, Here ....” in Mt.7:21 erken die dwaalleraars Jesus se heerskappy en herhaal dit selfs. Desondanks vra hulle Hom om Hom van hul voortreflike optredes te vergewis omdat hulle in sy Naam geprofeteer, bose geeste uitgedryf en wonders gedoen het.
Die Antichris gaan ook wonders doen ten einde mense te mislei: “...hy wie se koms is volgens die werking van die Satan met allerhande kragtige dade en tekens en wonders van die leuen” (2 Thess.2:9). En wanneer dit gebeur – die tyd is naby – gaan diegene wat nie deur die leuens van die Antichris en sy bende kan sien nie, ewig heltoe. Maar dit is nie nodig om so deur die leuen mislei te word nie. Daar is een vaste bron waarop ons kan staatmaak om ons oë vir die waarheid oop te maak. Om die waarheid van die leuen te onderskei, is ʼn deeglike kennis van die bron van die waarheid (Bybel) nodig.
1900: WH COETZER – ONTWERPER VAN KUNS IN VOORTREKKER- MONUMENT
KULTUURDAGBOEK 9 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Willem Hermanus Coetzer is op hierdie dag in Tarkastad gebore. Vanaf sy 17e jaar is hy in Johannesburg ook as koetsbouer opgelei. Sy kunsopleiding het hy veral in Londen gehad. Ná verskeie oorsese reise waartydens hy meesal per fiets gereis het, keer hy in 1930 na Suid-Afrika terug. Hier het hy bekendheid begin verwerf met sy kuns en ontwerpe van historiese aard. Hy doen eers historiese navorsing, veral oor die Voortrekkers, versamel Africana en bring al hierdie elemente in sy kuns tot uiting.
Die Simboliese Ossewatrek van 1938 bied vir Coetzer uitstekende geleentheid in hierdie verband; hy ontwerp talle voorwerpe wat tydens die feesjaar gebruik is soos gedenkseëls, eetgerei en boeke. Maar veel belangriker in dié tyd is ontwerpe vir die marmerfriese en sogenaamde tapisserieë (eintlik is dit wolborduurwerk) vir die Voortrekkermonument in Pretoria.
DIE JODE EN DIE OU TESTAMENT
Dr Danie Theron
Matt 15:3 Waarom oortree julle ook die gebod van God ter wille van julle oorlewering?
In ‘n vorige artikel is daarop gewys dat die Jode met die geloof bekend as die Judaïsme-aanhang, nie die Ou Testament as gesagsbron het nie, maar wel die Babiloniese Talmoed. Hierdie feit is nie alombekend in die Christendom nie.
Baie Christene (indien nie die meeste nie) dink dat dié Jode net oortuig moet word van Jesus; dat Hy die beloofde Messias is. Gevolglik is hulle van mening dat ons en hierdie Jode eintlik baie naby aan mekaar is en dat hulle ons “bure” is; ons “broers”.
Wel, dit is baie ver van die waarheid. Indien die Talmoed van nader bekyk word, sal mense geskok wees oor wat die inhoud behels.
Hoe het die Talmoed ontstaan? Die Fariseërs en skrifgeleerdes het reeds voor die koms van Jesus talle reëls neergelê wat die Jode moes gehoorsaam. Jesus was dus ook talle kere daarmee gekonfronteer dat Hy die “oorlewering van die ou mense” oortree het. Dit was reëls wat sogenaamd afgelei was van die wet (die Tien Gebooie).
1938: DR DF MALAN SE BOODSKAP VIR BLANKE VOORTBESTAAN
Lees volledig by Kultuurdagboek
In die Voortrekkereeufeesjaar het dr DF Malan op die tweede Uniale kongres van die Nasionale Party in Bloemfontein gesê: "Die Eeufeesjaar waarin ons lewe is vir ons 'n Godgegewe geleentheid. Hy is dit, omdat elke volk magteloos is sonder idealisme, en dit die jaar is waarin ons weer uit die doodslaap van materialisme ontwaak tot nuwe lewe en nuwe besielende vergesigte."
Dr Malan het sy boodskap gerig in 'n tyd toe die Afrikanervolk in armoede verval was en juis in daardie omstandighede die groot taak op sy skouers moes neem om te beur teen die magte wat die blankedom bedreig het.
Die Afrikaner het in die Eeufeesjaar as volk weer opgestaan en voortgebeur tot nuwe politieke, ekonomiese en kulturele hoogtepunte.
1679: STELLENBOSCH GESTIG
KULTUURDAGBOEK 8 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Minder as drie weke nadat Simon van der Stel in 1679 as kommandeur van die nedersetting by die Kaap aangekom het, het hy en 'n paar amptenare te perd 'n inspeksietog na Hottentots-Holland (later Somerset-Wes en omgewing) onderneem. 'n Paar vryburgers het daar geboer. Nadat hulle werk in die Hottentots-Holland afgehandel was, het hulle met 'n ompad teruggegaan.
Op 8 November het hulle by 'n landstreek uitgekom wat in die Dagregister beskryf word as 'n "vlacke valeij, in sich begrijpende attelijcke duysent morgen schoon weijlant,mede seer treffelijcke afwaterende verse rivier, ter wedersijde met schoone hooge boomen versiert, beguam tot tuijnen en brandhout."
Hulle het op 'n eiland in die rivier (wat later Eersterivier genoem is) oornag. Op hierdie eiland was baie pragtige hoë bome.
GEHOORSAAMHEID AAN HOM
Hannes Ollewagen
Gén. 26:1-35
“En Ek sal jou nageslag vermeerder soos die sterre van die hemel en aan jou nageslag al hierdie lande gee, en in jou nageslag sal al die nasies van die aarde geseën word; omdat Abraham na my stem geluister en my ordening, my gebooie, my insettinge en my wette onderhou het.” (:4&5).
Geliefdes, hierdie gedeelte laat my aan ’n algemene verskynsel in die lewe dink. Ons sien ouers wat in hul lewens hard werk en goeie besluite neem en aan hul kinders die goeie gevolge daarvan nalaat – ’n lewe makliker as hul eie. En dan sien ons ongelukkig ook meer gereeld die teendeel – mense wat swak en verkeerde besluite maak en daardeur nie alleen die lewe vir hul nageslag geensins makliker maak nie, maar ook menigmaal die goeie besluite en harde werk van vorige geslagte uitwis. Ons sien uit Spreuke 13:22 dat die wyse Salomo ook hierop gelet het. “'n Goeie mens laat sy kindskinders erwe, maar die vermoë van die sondaar word vir die regverdige weggebêre.”
1901: 'NATIONAL SCOUTS CORPS' SKANDNAAM IN VOLKSMOND
KULTUURDAGBOEK 7 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Aanvanklik het die Britse militêre owerheid Boere wat in die Tweede Vryheidsoorlog oorgegee het, as spioene en verkenners gebruik maar dan op 'n nie-amptelike basis. Die geringe uitwerking van die Britse proklamasie van 7 Augustus 1901, waarvolgens burgers wat ná 15 September nog met die stryd voortgegaan het, vir altyd uit die land verban sou word of al hulle eiendom sou verloor, het die Britse owerheid egter laat besluit om voortaan meer georganiseerd van hierdie mense wat so moeg vir oorlog was, gebruik te maak.
Invloedryke Boere wat reeds die eed van trou aan die Britse kroon afgelê het soos onder andere generaals APJ Cronjé en Piet de Wet, het in Desember 1900 die sogenaamde Burgervredeskomitees gestig omdat hulle die guerilla-oorlogvoering as sinloos en selfvernietigend beskou het.
DIE JODE VAN ISRAEL
Dr Danie Theron
Meeste Afrikaners verkeer onder die indruk dat die “Jode” wat in Israel woon, afstammelinge is van die Jode van die Bybelse tyd. Niks kan egter verder van die waarheid wees nie.
Die Jode van die Bybelse tyd was afstammelinge van een van die twaalf stamme, naamlik Juda. Hulle is Jode genoem. Paulus self was ‘n Jood en het diwels melding daarvan gemaak. Hy is ‘n Jood wat nadruk op sy nasionalitieit en afkoms gelê het, ‘n Israelse verwysing na die verbondsvolk en ‘n Hebreër, met verwysing na sy taal en tradisie. Sien bv Rom 12:1.
So weet ons dan nou reeds dat die Judaïsme as godsdiens juis ontstaan het uit die leerstellings van die Fariseërs – wat Jesus verwerp het – dit wil sê ‘n godsdiens wat ook ‘n streep getrek het deur die Ou Testamentiese godsdiens van die Jode.
Omdat die Jode Jesus verwerp het is aan vleeslike Israel die naam Jood ontsê:
"Want nie hy is n Jood wat dit in die openbaar is nie, ... maar hy is ‘n Jood wat dit in die verborgene is... – Romeine 2:28,29."
1900: SLAG BY BOTHAVILLE – BOER SWAK VERTOON
KULTUURDAGBOEK 6 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Genl Christiaan de Wet het teen hierdie tyd van die oorlog met sy besondere en suksesvolle wyse van oorlogvoering by die Engelse magte 'n onuitwisbare begeerte laat ontstaan om die vermaarde generaal vas te keer. In die laaste drie maande van die jaar 1900 het hulle twee keer byna daarin geslaag en het genl De Wet ernstige teenslae gely.
Aan die begin van Oktober het genl De Wet se kommando Frederickstadstasie beset en genl Barton vyf dae daar vasgekeer. Vanweë ernstige versuim van die kant van sommige offisiere het Engelse versterkings hulle ongesiens bereik en moes die burgers terugtrek met 'n lewensverlies van 30. Van daar het hulle na Bothaville beweeg. Langs die pad het pres MT Steyn, op weg terug van Transvaal, hom by hulle aangesluit.
Op 5 November het hulle Bothaville bereik, voor die aanrukkende Engelse kolonnes.
1940: HNP IN VRYSTAAT GESTIG
KULTUURDAGBOEK 6 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Op hierdie dag het Vrystaatse verteenwoordigers van dr DF Malan se Nasionale Party en ondersteuners van genl JBM Hertzog, wat by die oorlogverklaring van September 1939 van die Verenigde Party afgeskei het, in 'n kongres in Bloemfontein vergader om die Herenigde Nasionale Party of Volksparty te stig (die woord 'hereniging' hier dui op die byeenkom van Nasionaliste wie se paaie by Samesmelting in 1934 geskei het toe die Nasionale Party onder leiding van dr DF Malan voortgesit is, maar die grootste deel daarvan in die toé gestigte Verenigde Party opgegaan het.)
Onderhandelinge vir die hereniging is onmiddellik na September begin, en dr Malan het aangekondig dat hy genl Hertzog as leier van die nuwe party sou aanvaar.
KERK VERVOLG DIE KERK
Ds A.E. van den Berg
“Want die tyd is daar dat die oordeel moet begin by die huis van God. En as dit eers by ons begin, wat sal die einde wees van die wat aan die evangelie van God ongehoorsaam is? (1 Pet.4:17)
Aan die einde van die NT is daar ʼn paar Sendbriewe wat aan gelowiges gerig is wat weens geloofsvervolging moes vlug. Hierdie tydperk is die verstrooiing genoem. Om hierdie gelowiges te bemoedig, het van die dissipels skrywes ter bemoediging aan hulle gestuur om gesirkuleer te word en is met die ontstaan van die Bybel daarin opgeneem.
Een van die hooftemas van die skrywes is geloofsvervolging wat niks vreemd vir gelowiges moet wees nie. Jesus sê vir sy dissipels: Paulus skryf aan Timoteus wat ook vervolging in die gesig gestaar het: “En almal wat ook godvrugtig wil lewe in Christus Jesus, sal vervolg word” (2 Tim.3:12).
Die punt is: Gelowiges moet vervolging verwag. Dis eie aan geloofslewe. Sulke vervolging word nie net van buite die kerk geloods nie, maar ook van binne. Die Roomse Kerk het bv. miljoene mense wat nie met haar afgodiese leer saamgestem het nie, laat vermoor.
1605: VERLOOPTE AFRIKANERS, ARROGANTE BRITTE, EN 'GUY FAWKES' - DAG
KULTUURDAGBOEK 5 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Baie jare is die stuk Britse geskiedenis wat hom in 1605 afgespeel het, toe ene Guy Fawkes die Buskruitkomplot teen die Britse vors Jakobus I en sy parlement in werking wou stel, ook in Suid-Afrika en selfs deur Afrikaners wat niks begryp het van die oorsprong van hierdie dag nie, heel vrolik saamgevier.
Klappers is afgeskiet, geld is van huis tot huis deur vuilgesmeerde kinders ingesamel, en vreugdevure is aangesteek. Niemand het eintlik die foltering en verraad rondom die Guy Fawkes-voorval geken nie maar intussentyd is hierdie Britse episode ewe verraderlik in ons land lewend probeer hou.
Algaande het die Afrikaner se nasionale trots en selfkennis egter die oorhand begin behaal en was dit net die waarlik verlooptes en onkundiges wat hierdie dag nog met klappers herdenk het.
STILTE BRING WYSHEID
HERE, leer my die stilte van nederigheid, die stilte van wysheid, die stilte van konsentrasie, dit stilte wat praat sonder woorde, die stilte van geloof, maar veral om my hart stil te maak sodat ek die influistering van u Gees kan hoor.
1939: ONTWERP- GRONDWET VIR REPUBLIEK WORD OPGESTEL
KULTUURDAGBOEK 4 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Die Afrikanereenheidskomitee (AEK) wat op 9 Junie 1940 saamgestel is om die breuke in Afrikanergeledere te heel, het 'n bykomende taak gehad: om 'n grondwet vir 'n toekomstige republiek op te stel.
Reeds op 4 November 1939 het 'n groep Afrikaners in dr HF Verwoerd se kantoor by Die Transvaler in Johannesburg byeengekom om 'n ontwerp-grondwet vir 'n moontlike republiek te bespreek. Die ontwerp sou na voltooiing ter beskikking van die Nasionale Party gestel word.
1910: 1e UNIE- PARLEMENT OPEN
KULTUURDAGBOEK 4 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Kaapstad was ryklik versier vir hierdie geleentheid. Dwarsoor Adderleystraat is talle boë opgerig met slagspreuke in Engels en Nederlands. Oor laasgenoemde was baie mense ontevrede want die Afrikaner moes hierdeur sy onderdanigheid aan veral Brittanje toon.
Verder was orkesuitvoerings, danspartye, uitstallings en historiese voorstellings aan die orde van die dag. Ironies genoeg, die embleem vir die feesverrigtinge was die later bekende Nazi-swastika.
Burggraaf Gladstone het as eerste goewerneur-generaal, die hertog van Connaught, sy vrou en hul dogter, prinses Patricia, ontmoet. Oud-president FW Reitz was die eerste President van die Senaat en James Molteno die eerste Speaker van die Volksraad.
Toe Molteno sy plek die eerste keer inneem het baie mense hande geklap en volgens Britse protokol was dit 'n ernstige fout.
DIE NAAM VAN DIE HERE
Hannes Ollewagen
Joh. 17:1-26
“Ek het u Naam geopenbaar aan die mense wat U My uit die wêreld gegee het. Hulle het aan U behoort, en U het hulle aan My gegee, en hulle het u woord bewaar. Want die woorde wat U My gegee het, het Ek aan hulle gegee; en hulle het dit ontvang en waarlik erken dat Ek van U uitgegaan het, en hulle het geglo dat U My gestuur het.” (:6&8).
“Die pen is magtiger as die swaard” lui die bekende spreekwoord. En hierin is baie waarheid. Die rede hiervoor is natuurlik dat met die mond, of dan die pen, kan ’n persoon se karakter, ’n persoon se naam, baie skade berokken word. Mense wil nie met iemand wat ’n slegte naam het, assosieer nie. En die teenoorgestelde is ook waar dat mense graag met iemand met ’n goeie naam wil assosieer. Hierdie waarheid word vir ons só raak in Spreuke 22:1 beskryf. “’N NAAM is verkiesliker as groot rykdom, guns beter as silwer en as goud.”
1906: ATV GESTIG
KULTUURDAGBOEK 3 NOVEMBER
Lees volledig by Kultuurdagboek
Jan Hendrik Hofmeyr de Waal het in 1903 redakteur van De Goede Hoop geword en sy lesers aangespoor om in Afrikaans te skryf. Ondanks teenstand uit verskeie oorde het hy met die hulp van manne soos drr A.I. Perold, D.F.Toit Malherbe, en D.F Malan, wie pas uit die buiteland teruggekeer het, die taalstryd voortgesit.
Op 3 November 1906 word die Afrikaanse Taalvereniging in Kaapland gestig. Die hoofdoel was om die gebruik van suiwer Afrikaans as spreek- en skryftaal aan te moedig en om meer liefde en waardering by die volk daarvoor op te wek.